DALGALAR

Esnek bir ortamda meydana getirilen şekil değişimine dalga , bu dalganın esnek ortamda yayılmasına da dalga hareketi denir.
* Dalgalar enerji taşırlar. 
* Her dalga hareketi titreşim hareketidir fakat her titreşim hareketi dalga değildir.
* Dalga taşınan , madde değil ; hareket ve ona bağlı enerjidir.
* Dalgalar yayılmalarına göre Mekanik ve Elektromanyetik olmak üzere ikiye ayrılır.
* Yayılması için mutlaka bir madde ortamına ihtiyacı olan dalgalar Mekanik dalgalardır.
* Yayılmaları için madde ortamına gerek duymayan dalgalar ise Elektromanyetik dalgalardır.
* Mekanik dalgalar : Su , hava, deprem vs. dalgaları. Elektromanyetik dalgalar : radyo , televizyon , cep telefonu sinyal , x ışın vs. dalgalarıdır.
* Bir dalga kaynağının eşit zaman aralıklarında eşit dalgalar üreterek oluşturduğu dalgaya periyodik dalga denir.
* 2 tepe noktası arası uzaklığa dalga boyu denir.Dalga boyu dalga kaynağına göre değişir.
* Herhangi bir noktanın tam titreşim yapması için geçen süreye periyot denir.(T)
* Birim zamanda dalga kaynığının oluşturduğu dalga sayısına frekans denir.(f)
* Dalgalar titreşim doğrultularına göre ve taşıdıkları enerjilere göre gruplanıdırılır.
* Titreşim doğrultularına göre : 1)Enine dalgalar 2)Boyuna dalgalar
* Taşıdıkları enerjilere göre : 1) Mekanik dalgalar 2 )Elektromanyetik dalgalar
* Enine dalgalar: deprem,ışık,yay,su,elektromanyetik dalgalar
* Boyuna dalgalar : ses,deprem,yay,su
* Mekanik dalgalar : deprem,su,yay,ses
* Elektromanyetik dalgalar : ışık,radyo dalgası,mikrodalga,kızılötesi,morotesi,x ışınları,gama ışınları

1. Enine dalga

• İlerleme doğrultusu, titreşim doğrultusuna dik olan atmalara denir. (Elektromagnetik dalgalar, ışık, yay ve su dalgaları…)

2. Boyuna dalga

• İlerleme doğrultusu, titreşim doğrultusunda olan atmalara denir. (Ses ve yay dalgaları…)

Bir Atmanın Hızı:Atmanın birim zamanda aldığı yola atmanın hızı denir.

Atmanın hızı yayı geren kuvvet ile birim uzunluğunun kütlesine bağlıdır. Hız bağıntısına göre birim uzunluğunun kütlesi büyük olan yayda atmanın hızı, birim uzunluğunun kütlesi küçük olan yayın hızından küçüktür. İnce yayda atma, kalın yaydakine göre daha hızlı ilerler.
Vince > Vkalın

Esnek sarmal yayda oluşturulan tek dalga hareketine atma denir.Gergin yayın bir ucunu yukarı kaldırıp bıraktığımızda şekildeki gibi baş yukarı bir atma elde edilir

Yay Dalgalarının Hızı:
Bir yay dalgasının (atma), birim zamanda aldığı yola yayılma hızı denir. Bu hız, yayı geren kuvvet ve yayın birim uzunluğunun kütlesine bağlıdır

Atmaların birbiri içinden geçmesi (Üst üste binme prensibi):İki atma üst üste bindiğinde bileşke atma oluşur. Bileşke atma ve bileşke genlik atmaları tamamen birbiri içinden geçene kadar değişir. Birbiri içinden geçtiklerinde eski şekillerini alırlar.iki baş yukarı atmanın girişimi:

bir baş yukarı, bir baş aşağı atmanın girişimi

Yansıma:Bir yay üzerinde ilerlemekte olan atmanın bir uçtan geri dönmesine yansıma denir. Yansıma atma, ucun serbest ya da sabit olmasına göre belirlenir.
a) Sabit Uçtan Yansıma

• Baş yukarı gönderilen bir atma baş aşağı dönerek yansır.
• 
  

b)    Serbest Uçtan Yansıma:Serbest bir uca doğru baş yukarı gönderilen atmanın yansıyanı da başyukarıdır. Yansıyan atmanın hızı, genişlik ve genliği değişmez 

Yansıma ve İletilme:Kalınlıkları (ağırlıkları) farklı iki yay birbirine eklenerek gerdirildiğinde birleşim noktasına gelen bir atma, yansıyan ve iletilen atma olarak ikiye ayrılır.
a) İnce (hafif) Yaydan, Kalın (ağır) Yaya Gelen Atmalar
İnce yaydan, kalın yaya baş yukarı gelen atma kalın yaya baş yukarı geçerken, ince yaya baş aşağı dönerek yansır

 b)Kalın (ağır) Yaydan, İnce (hafif) Yaya Gelen Atmalar:Kalın yaydan, ince yaya baş yukarı gelen atma; ince yaya baş yukarı geçer, kalın yay ise baş yukarı yansır.

Frekans

• Bir saniyede oluşan dalga sayısıdır.

Periyot
Bir dalga oluşması için geçen süredir.

Dalga Boyu

• Dalganın bir periyotluk sürede aldığı yoldur. Ardışık iki tepe ya da iki çukur arası uzaklık dalga boyudur
•